Systemy nawadniania w rolnictwie. Czy nawadnianie precyzyjne jest potrzebne?
Brak wody negatywnie wpływa na procesy fizjologiczne roślin, czego bezpośrednim skutkiem jest słabe plonowanie i powolny wzrost roślin. Czy automatyczne systemy nawadniania mogą rozwiązać problem niedoborów wody w rolnictwie?
Niedobory wody w glebie i ich wpływ na plony
Niedobory wody działają na niekorzyść produkcji roślinnej jednocześnie w wielu obszarach. Ogranicza możliwość dotrzymania optymalnych terminów dla wysiewu i sadzenia roślin, a także wpływa na przesunięcie okresu żniw. Niekorzystne warunki atmosferyczne ograniczają wzrost roślin. Bardzo wrażliwe na niedobory w okresie wegetacji są warzywa, jagody, drzewa owocowe zaszczepione na podkładach karłowych i uprawy w szkółkach. Czy zatem opłaca się zainwestować w automatyczny system nawadniania plonów?
By odpowiedzieć na to pytanie, najpierw należy określić stan wilgotności gleby. Przez dekady najczęściej stosowaną praktyką określania potrzeb nawodnienia gleby, była ocena empiryczna. Na podstawie zebranych informacji i własnego doświadczenia, rolnik podejmuje decyzję o dodatkowym nawadnianiu. Woda jest podawana aż do wysycenia gleby, czyli nawadniania do pełnej pojemności glebowej. Jej efektem są tzw. zastoiska wody na powierzchni gleby.
Opady, które pojawiają się po wielu dniach suszy, zwilżają wyłącznie wierzchnią część, głównie do poziomu orno-próchniczego. Ocena wilgotności gleby w tradycyjny sposób może sugerować dostatek wody. Kwestia tego, że 5 cm poniżej warstwy uwilgotnionej występuje przesuszenie profilu glebowego.
Przelewanie roślin, czyli podlewanie uprawy do osiągnięcia nasycenia gleby, to zbędny koszt dla gospodarza, który jednocześnie generuje szkody dla środowiska. Woda znajdująca się w glebie nasyconej odcieka najczęściej w ciągu doby do poziomu wilgoci odpowiadającej polowej pojemności wodnej. Dla rolnika to strata nadmiarowej objętości wody i cennych nawozów (potasowych i azotowych), które trafiają do wód gruntowych, co je zanieczyszcza.
Dlatego warto zainwestować w system nawadniania, który zapewni precyzyjne nawadnianie dla różnych rodzajów gleb. Nawadnianie automatyczne plonów daję tę przewagę, że to rolnik decyduje o terminie podawania i dawce wody.
Analiza potrzeb nawodnienia roślin na podstawie danych
Nawadnianie precyzyjne pozwala na dostarczenie wody w miarę potrzeb roślin. Wszystko to oparte jest na bazie wiarygodnych informacji. W tym celu wykorzystuje się kryteria klimatyczne, czyli szacunki potrzeb wodnych na bazie danych meteorologicznych lub glebowe. Dawkę wody można dokładnie wyliczyć i zaprogramować system w taki sposób, aby podawał ją o określonych porach. Co w przypadku opadów deszczu?
Tutaj ważnym elementem systemu nawadniania są wspomniane czujniki. Jeśli poziom wilgoci będzie w optymalnych widełkach, system nie będzie aplikował wody. W praktyce to oszczędność czasu, a jednocześnie szansa na ograniczenie kosztów i plony o pożądanej wielkości.
Dopasowanie technologi nawadniania do potrzeb produkcji rolnej
Nawadnianie plonów ma na celu utrzymanie optymalnych warunków do rozwoju roślin, aby przełożyć się na wielkość produkcji. Dostosowanie systemu doprowadzającego wodę musi odpowiadać wymaganiom agrotechnicznym roślin, a jednocześnie spełnić warunki oszczędnego gospodarowania energią i wodą.
Produkcja ogrodnicza wykorzystuje różne systemy nawadniania, w zależności od potrzeb roślin i efektywności danej metody. Uprawy warzywnicze nawadnia się zwykle przy użyciu systemów deszczownianych. Jednocześnie przy produkcji rzędowej lepszym rozwiązaniem, bo bardziej precyzyjnym i generującym niższe koszty, będą systemy kroplowe.
Zalety systemów kroplowych:
brak zraszania roślin,
możliwość podawania nawozów wraz z nawadnianiem,
możliwość prowadzenia prac agrotechnicznych w trakcie nawadniania,
wysoka efektywność wykorzystania wody na poziomie 95%,
dobre rozwiązanie także do nawadniania sadów i plantacji roślin jagodowych.
W produkcji rolnej ważne jest rozpoznanie rodzaju gleby, dostosowanie systemu nawadniania do typu uprawy i zapewnienie optymalnego nawodnienia. W ten sposób można liczyć na terminowe przyrosty roślin i oczekiwane plony.
Uprawa dużych powierzchni - deszczowanie czy nawadnianie kroplowe?
Współczesna technologia pozwala na nawadnianie dużych powierzchni upraw za pomocą systemów deszczownianych i kroplowych. Wybór sposobu dostarczania wody powinien być uzależniony od rodzaju uprawy, dostępności wody i opłacalności produkcji.
Rośliny rosnące w dużym zagęszczeniu, takie jak np. zboża, muszą mieć równomiernie dostarczoną wodę na całej powierzchni upraw. Technologia kroplowa byłaby w tym wypadku droższa i trudniejsza pod względem rozwiązań technicznych od nawadniania deszczownianego. Dlatego w przypadku upraw zbóż warto wykorzystać deszczowanie.
W przypadku produkcji roślinnej, która uprawiana jest rzędowo, nawadnianie kroplowe jest bardziej efektywne od deszczowania. Co ciekawe, to rozwiązanie tańsze także po przeliczeniu na jednostkę powierzchni.
Dodatkowymi atutami nawadniania kroplowego są wyraźne ograniczenie wody, wysoka efektywność wykorzystania tego surowca, a także możliwość podawania nawozów i środków ochrony roślin, co usprawnia pracę.
